ساخت ناگذرا در گویش بختیاری مسجدسلیمان

Authors

  • فرخنده شجاعی دانشگاه اصفهان
Abstract:

ساخت ناگذرا ساختی است که فعل آن دارای جهت معلوم بوده و تنها یک گروه اسمی به عنوان موضوع مرکزی دارد. از نظر نقش معنایی، گروه اسمی موجود در این ساخت، همچون گروه اسمی ساخت مجهول، نقش معنایی مفعولی دارد. این جستار تلاش دارد تا با بررسی داده­های گویشی نشان دهد ساخت ناگذرا در گویش بختیاری دارای چه ویژگی‌هایی بوده و تفاوت آن با ساخت مجهول در چیست؟ فعل گذرا و سببی از افزودن پسوند  -(e)nبه پایان مادة مضارع گذرا ساخته می­شود و مادۀ ماضی آن با افزودن پسوندīδ- به مادۀ مضارع به دست می­آید. افعال ناگذرا نیز با افزودن پسوندeh - به پایان اسم، صفت و مادۀ مضارع فعل­های اصلی یا بدون افزودن پسوند ساخته می­شوند. مادۀ ماضی این افعال نیز از افزودن پسوند est- به مادۀ مضارع به دست آید. ساخت مادة ناگذرا در ساخت مجهول نیز به کار می­رود. در نتیجه هر دو ساخت مجهول و ناگذرا دارای شباهت روساختی هستند؛ اما همانند زبان فارسی تفاوت این دو ساخت، با آوردن عامل در ساخت مجهول به صورت گروه حرف اضافه­ای مشخص می­گردد. همچنین با استفاده از عبارت قیدی xos be xos (خود به خود) در ساخت ناگذرا به جای عبارت کنادی در مجهول می­توان به تفاوت دو ساخت پی برد. ساخت ناگذرا ساختی است که فعل آن دارای جهت معلوم بوده و تنها یک گروه اسمی به عنوان موضوع مرکزی دارد. از نظر نقش معنایی، گروه اسمی موجود در این ساخت، همچون گروه اسمی ساخت مجهول، نقش معنایی مفعولی دارد. این جستار تلاش دارد تا با بررسی داده­های گویشی نشان دهد ساخت ناگذرا در گویش بختیاری دارای چه ویژگی‌هایی بوده و تفاوت آن با ساخت مجهول در چیست؟ فعل گذرا و سببی از افزودن پسوند  -(e)nبه پایان مادة مضارع گذرا ساخته می­شود و مادۀ ماضی آن با افزودن پسوندīδ- به مادۀ مضارع به دست می­آید. افعال ناگذرا نیز با افزودن پسوندeh - به پایان اسم، صفت و مادۀ مضارع فعل­های اصلی یا بدون افزودن پسوند ساخته می­شوند. مادۀ ماضی این افعال نیز از افزودن پسوند est- به مادۀ مضارع به دست آید. ساخت مادة ناگذرا در ساخت مجهول نیز به کار می­رود. در نتیجه هر دو ساخت مجهول و ناگذرا دارای شباهت روساختی هستند؛ اما همانند زبان فارسی تفاوت این دو ساخت، با آوردن عامل در ساخت مجهول به صورت گروه حرف اضافه­ای مشخص می­گردد. همچنین با استفاده از عبارت قیدی xos be xos (خود به خود) در ساخت ناگذرا به جای عبارت کنادی در مجهول می­توان به تفاوت دو ساخت پی برد.

Upgrade to premium to download articles

Sign up to access the full text

Already have an account?login

similar resources

ساخت ناگذرا در بختیاری

چکیده این تحقیق در چارچوب معیارهای نحوی و معنایی به بررسی ساخت ناگذرا در بختیاری می پردازد. بررسی داده های طبیعی تحقیق نشان می دهد که در بختیاری ساخت ناگذرا عمدتاً به دو شیوه ساخته می شود، یکی با استفاده از پسوند "ــِ سد ((-esd" که از نوع ناگذرای ساختواژی است و دیگری از طریق مصدر به همراه صرف فعل "رفتن" که از نوع ناگذرای نحوی محسوب می شود. ساخت ناگذرا ساختی است که با توجه به ملاک های صوری دارای...

15 صفحه اول

ساخت ناگذرا در فارسی

افعال فارسی در موارد سه گانة زیر با یکدیگر در تقابل قرار دارند: الف) متعدی بودن[1] : که به تقابل میان افعال لازم و متعدی می‌پردازد. فعلی که نیاز به مفعول دارد فعل متعدی و در غیر این صورت لازم است. همة افعال ناگذرا[2] و مجهول لازم هستند و همة افعال سببی نیز متعدی هستند. ب) جهت[3] : که به تقابل میان معلوم و مجهول در فارسی اشاره دارد. تفاوت این دو ساخت در ظرفیت نحوی آنهاست و از حیث ظرفیت معنایی تف...

full text

ساخت ناگذرا در فارسی

افعال فارسی در موارد سه گانة زیر با یکدیگر در تقابل قرار دارند: الف) متعدی بودن[1] : که به تقابل میان افعال لازم و متعدی می پردازد. فعلی که نیاز به مفعول دارد فعل متعدی و در غیر این صورت لازم است. همة افعال ناگذرا[2] و مجهول لازم هستند و همة افعال سببی نیز متعدی هستند. ب) جهت[3] : که به تقابل میان معلوم و مجهول در فارسی اشاره دارد. تفاوت این دو ساخت در ظرفیت نحوی آنهاست و از حیث ظرفیت معنایی تف...

full text

نمود دستوری در گویش لری بختیاری

این نوشتار با رویکردی توصیفی به بررسی نمود دستوری در گویش بختیاری می­پردازد و هدف آن شناخت انواع نمود دستوری، تظاهر واژ- نحوی آنها و تفاوت نمود در این گویش با زبان فارسی است. این پژوهش بر اساس چارچوب نظری کامری (1976) انجام شده است. داده­های زبانی از گفتار مردم سالخورده، بی­سواد و تک­زبانۀ روستای دهنو در شهرستان کوهرنگ­ استان چهارمحال و بختیاری به دست آمده است. این افراد، به دلیل اینکه کمتر تح...

full text

تحلیلی بر انواع شعر در گویش بختیاری

مقاله حاضر با هدف تبیین اغراض مختلف اشعار گویش بختیاری تدوین‌شده است. در این پژوهش انواع ادبی در گویش بختیاری را به روش توصیفی و تحلیلی، مورد بررسی قرار داده‌ایم. آنگاه انواع مختلف تا پس از مشروطه همچون: سیاسی، دینی، فلسفی-چالشی، حماسی، گاگریوها، عاشقانه‌ها، فولکلورها و ترانه‌ها، توصیف‌ها، مناظره‌ها و انواع تازه رونق یافته در دوران انقلاب اسلامی همچون: شکوه و حسب‌حال‌، مفاخره‌، ...

full text

نقدی بر موادی برای مطالعة گویش بختیاری

موادی برای بررسی گویش بختیاری ترجمة جلد سوم از پژوهش ژوکوفسکی است با عنوان موادی برای بررسی گویش‌های ایرانی. ژوکوفسکی از سال 1883 تا 1886 م. در ایران اقامت داشته و نمونه‌هایی از گویش‌های ایرانی از جمله بختیاری را در این مجموعه گرد آورده است. در این کتاب، 42 شعر به گویش بختیاری واج‌نویسی و ترجمه شده است. این جلد از کار ژوکوفسکی، اساس کار مریم شفقی و سیدمهدی دادرس قرار گرفته و آنان خود را در بخشی...

full text

My Resources

Save resource for easier access later

Save to my library Already added to my library

{@ msg_add @}


Journal title

volume 2  issue 5

pages  21- 40

publication date 2014-06-22

By following a journal you will be notified via email when a new issue of this journal is published.

Keywords

Hosted on Doprax cloud platform doprax.com

copyright © 2015-2023